Hoe wordt COVID-19 overgedragen?
Het COVID-19-virus wordt overgedragen door inademing van microdruppeltjes speeksel die in de lucht komen wanneer een besmette persoon hoest of niest, of ook via uitgeademde lucht bij een nauw contact.
De meeste infecties worden veroorzaakt door nauw contact. Sommige aerosoldruppels kunnen lang in de lucht blijven hangen en personen besmetten op meer dan anderhalve meter afstand, vooral in slecht geventileerde ruimtes. Het virus dringt het lichaam binnen via de neus, ogen of mond.
Het COVID-19-virus is besmettelijk. Wie besmet is met COVID-19 kan al twee dagen vóór het begin van de symptomen anderen in zijn omgeving besmetten. Naargelang van de ernst van de ziekte en de kwetsbaarheid van de persoon in kwestie (immuungecompromitteerd of niet), kan de besmettelijkheid zeven tot achtentwintig dagen duren na het verschijnen van de eerste symptomen. Asymptomatische personen zijn ook besmettelijk.
Wat is de incubatietijd van de ziekte?
Na infectie met het COVID-19-virus manifesteert de ziekte zich gemiddeld na vijf tot zes dagen. De incubatietijd kan echter variëren tussen één en veertien dagen.
Wat zijn de symptomen van COVID-19?
De belangrijkste symptomen van COVID-19 zijn hoesten, koorts en vermoeidheid.
COVID-19 kan zich echter op verschillende manieren manifesteren bij verschillende personen. Meer dan 80% van de geïnfecteerde personen is asymptomatisch of ontwikkelt een milde vorm van de ziekte, die geen ziekenhuisopname vereist. De meeste besmette personen herstellen binnen één of twee weken. Sommige symptomen, zoals vermoeidheid en hoesten, kunnen evenwel langer aanhouden.
Ouderen en personen met obesitas, hoge bloeddruk of diabetes lopen het risico om ernstige vormen van de ziekte te ontwikkelen. Die omvatten ernstige longontsteking, longembolie en, in meer zeldzame gevallen, atypische ontstekingsreacties, bijvoorbeeld bij kinderen.
Bij sommige personen houden de symptomen langer dan vier weken, of zelfs twaalf weken, aan. We spreken dan van long-COVID.
Hoe kan ik een besmetting met COVID-19 voorkomen?
COVID-19 kan worden voorkomen met vaccinatie en door de hygiënemaatregelen toe te passen die de overdracht van het virus beperken:
- ventileer ruimtes goed;
- draag een chirurgisch masker dat je mond en neus goed bedekt. FFP2-maskers filteren beter en bieden meer bescherming;
- hoest of nies in de plooi van je elleboog of in een zakdoek;
- raak je gezicht zo weinig mogelijk aan;
- gebruik zakdoeken voor eenmalig gebruik en gooi ze na het eerste gebruik in de vuilnisbak;
- geef geen knuffels bij het begroeten;
- hou minstens anderhalve meter afstand van je gesprekspartners;
- was regelmatig je handen met water en zeep of gebruik een hydroalcoholische oplossing.
Je vindt meer informatie over de hygiënemaatregelen op onze website.
Voor wie is vaccinatie tegen COVID-19 aanbevolen?
In België bepaalt de Hoge Gezondheidsraad de bevolkingsgroepen die prioritair tegen COVID-19 moeten worden gevaccineerd. Dit zijn de vier categorieën:
Groep 1:
- personen vanaf vijfenzestig jaar;
- personen die in een instelling voor langdurige zorg of rusthuis wonen;
- zwangere vrouwen;
- personen met een body mass index (BMI) ≥ 40 kg/m2;
- alle patiënten, ook jonger dan 18 jaar, die immuungecompromitteerd zijn of lijden aan ernstige chronische ziekten of bepaalde zeldzame ziekten;
- kinderen tussen zes maanden en achttien jaar onder langdurige aspirinetherapie.
Groep 2:
Personen die in de zorgsector werken, in de breedste zin van het woord.
Groep 3:
Personen die in hetzelfde huishouden wonen als:
- ernstig en zeer ernstig immuungecompromitteerde patiënten;
- risicopersonen uit groep 1 (griep);
- kinderen jonger dan 6 maanden zonder risicofactoren van wie de moeder tijdens de zwangerschap niet tegen griep werd gevaccineerd;
- patiënten uit risicogroepen 2 en 3 van de KRINKO-classificatie.
Groep 4:
Om het risico van virale reassortering te vermijden, zal vaccinatie tegen seizoensgriep worden aangeboden aan bepaalde beroepsgroepen: professionele pluimvee- en varkenshouders en hun gezinsleden die in hetzelfde huishouden wonen, en mensen die beroepshalve in contact komen met levend pluimvee en levende varkens.
Beslissing geval per geval:
Buiten die doelgroepen moet speciale aandacht worden besteed aan:
- personen tussen 50 en 65 jaar;
- personen tussen 18 en 65 jaar die overgewicht (BMI ≥ 25 kg/m²) hebben, roken, lichamelijk inactief zijn of stoornissen hebben die verband houden met middelen- of alcoholgebruik.
Combinatie van het COVID-19-vaccin en griepvaccin?
De Hoge Gezondheidsraad beveelt aan dat vrijwel alle hierboven genoemde personen zich ook tegen seizoensgriep laten vaccineren. De twee vaccinaties kunnen tegelijkertijd of afzonderlijk worden gegeven. Als ze afzonderlijk worden gegeven, is het beter om te beginnen met het COVID-19-vaccin.
Wanneer laat ik mij best vaccineren?
- Als je je alleen tegen COVID-19 laat vaccineren: vanaf september.
- Laat je je tegelijkertijd tegen COVID-19 en seizoensgriep vaccineren: van half oktober tot en met begin november (griepvaccin in linkerarm, COVID-19-vaccin in rechterarm).
Waar kan ik me laten vaccineren?
Je kan je als volgt laten vaccineren, zowel tegen COVID-19 als tegen griep:
- in een apotheek:
- veel apotheken in het Brussels Gewest nemen deel aan de vaccinatiecampagne. De kans is dus groot dat dit ook bij jou in de buurt kan;
- je vindt alle apotheken die tegen COVID-19 en/of tegen griep vaccineren op Apotheek.be;
- bij je huisarts, een medisch huis of een medisch centrum:
- een groot aantal huisartsen, medische huizen en praktijken dienen de vaccins toe. Vraag je huisarts of hij of zij de vaccins toedient en of je een afspraak moet maken;
- door je verpleegkundige.
Seizoensgriepvaccinatie
- De meeste huisartsen dienen het griepvaccin toe. Je kan het vaccin zonder voorschrift bij de apotheek halen en meenemen naar je huisarts (bewaar het in de koelkast als je niet meteen naar je huisarts gaat) of je verpleegkundige vragen om het toe te dienen.
- Bovendien mogen apothekers sinds 2023 ook vaccineren in hun apotheek. Apotheken die vaccineren tegen COVID-19, dienen ook het griepvaccin toe.
Winterplan voor luchtweginfecties
Bekijk de aanbevelingen om de verspreiding van seizoensgebonden luchtweginfecties (griep, COVID, RSV, enz.) te beperken, afhankelijk van het alarmniveau (groen, geel, oranje, rood) en de verschillende sectoren. Meer info?