Huisartsenzorg is ongelijk verspreid in het Brussels Gewest

Het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn (Vivalis) bracht de huisartsenzorg in kaart en toont aan dat er 1.656 huisartsen actief zijn in het Brussels Gewest. Dit aantal is hoger dan de federale norm van 90 huisartsen per 100.000 inwoners, meer bepaald 1.125 actieve huisartsen.  

Hoewel de globale situatie gunstig is ten opzichte van deze norm, toont de studie aan dat de huisartsenzorg ongelijk verdeeld op het lokale niveau. De toegankelijkheid van huisartsenzorg is minder goed in bepaalde zones van het Gewest. In de studie wordt vertrokken van het postulaat dat de toegankelijkheid niet optimaal is, wanneer er niet genoeg huisartsenconsultaties beschikbaar zijn in de buurt (vastgelegd in de studie op 600m) van de woonplaats van de patiënt. De studie houdt hierbij rekening met de lokale zorgnoden die kunnen variëren in functie van kwetsbaarheid en leeftijd. Kwetsbare patiënten hebben immers meer kans op complexere gezondheidsproblemen die meer tijd en bijkomende aandacht vragen van het medische en paramedische korps. 

De afstand van 600 meter komt overeen met het initiatief om een "Stad op 10 minuten" te ontwikkelen die poogt om basisvoorzieningen in de nabijheid te organiseren met het oog op het versterken van zachte en actieve mobiliteit. 

Naarmate verder verwijderd van het centrum, wordt het moeilijker een huisarts in de buurt te vinden 

Volgens dit referentiekader, leeft een derde van de Brusselaars (32%) in een zone waar de toegankelijkheid tot een huisarts moeilijker is. De zones met een beperktere toegankelijkheid (in het rood op de kaart) bevinden zich hoofdzakelijk in de perifere delen van Watermaal-Bosvoorde, Ukkel, Vorst, Anderlecht, Molenbeek, Neder-over-Heembeek, Haren en Evere, alsook de volledige gemeente van Ganshoren en meerdere zones van Elsene.   

Enkele zones verdienen een bijzondere aandacht, namelijk het westen van Molenbeek en Ganshoren aangezien ze geconfronteerd worden met belangrijke sociale veranderingen en een toenemende kwetsbaarheid.  

Huisartsen zijn overwerkt en velen zijn op pensioensleeftijd 

De studie toont ook aan dat een deel van de 1.656 huisartsen een te hoge werklast ervaart en reeds de pensioensleeftijd heeft bereikt, wat een impact heeft op de toegankelijkheid van zorg: 

• 57% van de Brusselse huisartsen wenst minder te werken, 15 % aanvaardt geen nieuwe patiënten meer,  48 % doet dat enkel onder bepaalde voorwaarden. 
• 17 % van de huisartsen is ouder dan 65 jaar (waarvan er 57 % wenst te stoppen). 

Niet-Brusselaars verzorgd in het Brussels Gewest 

De studie toont ook aan dat ook vele niet-Brusselaars op consultatie komen bij een Brusselse huisarts. Gemiddeld bedraagt het aandeel consultaties dat wordt ingenomen door personen die in Vlaanderen of Wallonië gedomicilieerd zijn 18% (o.a. pendelaars, studenten, inwoners van de rand, etc.) 

Conclusie en vooruitzichten 

Hoewel het aantal actieve huisartsen boven de federale norm (90 huisartsen per 100.000 inwoners) ligt, tonen de analyses van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn (Vivalis) aan dat het aanbod ongelijk verdeeld is binnen het Brussels Gewest (ten nadele van de tweede kroon). Bovendien geven de huisartsen aan meer uren dan gewenst te presteren en sommigen stellen hun pensioen uit. 

Ten slotte, indien we rekening houden met deze elementen en streven naar een meer duurzame situatie (vermindering van de werklast, meer tijd beschikbaar voor complexere situaties, daadwerkelijk op pensioen gaan), kunnen de zones die in het geel zijn aangeduid op kaart 1 ook geconfronteerd worden met een moeilijke toegankelijkheid tot de huisarts. Dit is een aandachtpunt als we een duurzamere toegang tot huisartsenzorg willen garanderen.  

Exhaustief kadaster en innovatieve methodologie 

Dit kadaster werd opgesteld in samenwerking met de Brusselse huisartsenkringen, de BHAK en de FAMGB. Het is het enige dat een volledig en geactualiseerd overzicht geeft van de huisartsen in de regio, waarvan er 1.656 zijn. De analyses maken gebruik van een onuitgegeven geografische precisie die toelaat om op heel lokaal niveau in te zoomen, nog lager dan het wijkniveau. 

Deze studie van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn (Vivalis) zal als basis dienen om een strategie uit te werken die een eerlijke toegang tot de eerstelijnszorg garandeert voor alle Brusselaars, o.a. door middel van maatregelen die jonge huisartsen ondersteunen bij hun vestiging en door middelen voor de coördinatie van hulp en zorg in de eerste lijn  voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen.