Waarover gaat het?
Baarmoederhalskanker is de tiende meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2022 werden in Brussel 63 nieuwe gevallen van invasieve kankers en 590 nieuwe gevallen van in situ baarmoederhalskankers opgetekend. Bijna 75% van de invasieve kankers en meer dan 90% van de in situ baarmoederhalskankers treden op tussen de 25 en 64 jaar. De incidentie van invasieve kankers neemt toe met de leeftijd.
Blijkbaar kan ongeveer 90% van de baarmoederhalskankers worden voorkomen door regelmatige screening en HPV-vaccinatie (human papillomavirus). Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die zich geleidelijk ontwikkelt vanuit precancereuze letsels. Screening maakt het dus mogelijk om letsels vroegtijdig op te sporen en te behandelen, waardoor de mortaliteit en incidentie van deze vorm van kanker afneemt. Screening wordt aanbevolen voor alle vrouwen tussen 25 en 64 jaar .
In Brussel is er momenteel geen georganiseerd screeningprogramma. Je krijgt dus geen uitnodiging om je te laten testen. Screening op baarmoederhalskanker wordt uitgevoerd op initiatief van de behandelend arts of de vrouw zelf. Sinds begin 2025 zijn er nieuwe aanbevelingen van kracht:
- een cytologietest om de drie jaar voor vrouwen tussen 25 en 29 jaar en
- een HPV-test om de vijf jaar voor vrouwen tussen 30 en 64 jaar.
De HPV-test is gevoeliger dan de test die vroeger werd afgenomen voor vrouwen van 30 jaar en ouder. Dit betekent dat hij meer kankers in een vroeg stadium zal opsporen dan de cytologietest die tot nu toe werd gebruikt. Voor vrouwen onder de 30 is de HPV-test minder betrouwbaar. Daarom wordt een cytologietest nog steeds aanbevolen voor vrouwen tussen 25 en 29 jaar.
Voor wie?
Alle vrouwen tussen 25 en 64 jaar die aangesloten zijn bij een ziekenfonds krijgen een volledige terugbetaling van de screeningtest als deze wordt uitgevoerd in overeenstemming met de volgende aanbevelingen:
- een cytologietest om de drie jaar voor vrouwen tussen 25 en 29 jaar;
- een HPV-test om de vijf jaar voor vrouwen tussen 30 en 64 jaar.
Opgelet: enkel de screeningtest wordt terugbetaald. De kosten van de medische consultatie blijven voor rekening van de patiënt. Ook bij co-testing (bv. een cytologietest en een HPV-test) wordt enkel de test die overeenstemt met de leeftijdsgroep terugbetaald (cytologietest voor 25-29-jarigen en HPV-test voor 30-64-jarigen), terwijl de tweede test door de patiënt moet worden betaald.
Voor vrouwen boven de 64 jaar worden een cytologietest en een HPV-test slechts één keer volledig terugbetaald, op voorwaarde dat de laatste screeningtest meer dan tien jaar geleden werd uitgevoerd.
Voor sommige vrouwen met belangrijke risicofactoren of een voorgeschiedenis in de familie is een aangepaste screening geschikter. Aarzel niet om dit te bespreken met je behandelend arts of gynaecoloog, die je kan doorverwijzen naar de meest geschikte screeningtest. Mensen zonder huisarts kunnen een beroep doen op Doctor Brussels om een huisarts te vinden.
Het is belangrijk om deze screeningstest te doen, zelfs als je gevaccineerd bent tegen het papillomavirus (HPV). Vaccinatie kan immers een groot aantal HPV-infecties voorkomen, maar niet allemaal.
Hoe werkt de screeningtest?
Voor de screeningtest kan je terecht bij je behandelend arts of gynaecoloog. Voor zowel de cytologietest als de HPV-test wordt een uitstrijkje genomen van de cellen op het oppervlak van de baarmoederhals. Dit monster wordt dan naar een laboratorium gestuurd voor analyse.
Bij cytologietests analyseert het laboratorium de aanwezigheid van abnormale cellen die zich tot kanker kunnen ontwikkelen. Bij HPV-tests wordt het monster geanalyseerd om de aanwezigheid op te sporen van het papillomavirus (HPV) dat deze abnormale cellen kan veroorzaken.
Het laboratorium analyseert de resultaten binnen veertien dagen na verzending van het monster en bezorgt de resultaten aan de aangewezen arts. Hij of zij zal contact met je opnemen voor de verdere stappen: een eventueel bijkomend onderzoek, datum van de volgende test, enz.
Je kunt de resultaten ook vinden door je aan te melden op het portaal van het Brussels Gezondheidsnetwerk.
Als studiedienst van Vivalis is het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel-Hoofdstad verantwoordelijk voor de evaluatie van de screening met de hulp van het Kankerregister Belgian Cancer Registry.